"Old way's won't
open new doors."
De manier waarop we kijken naar een probleem, is het probleem.
Systemische consultatie
Professionals, teams en managers zien zich dikwijls geconfronteerd met complexe vraagstukken.
Vraagstukken die in vele bijeenkomsten, vergaderingen of expertmeetings uitvoerig zijn besproken en tegen het licht zijn gehouden. De gevonden oplossingen bleken soms wel en soms niet te werken.
Daar waar dezelfde vraagstukken steeds weer opduiken, al is het dan in een ander jasje, is het raadzaam een systemische consultatie te overwegen. Systemisch kijken brengt het geheel in beeld, dus alle onderdelen waaruit het probleem bestaat én alle onderdelen die kunnen bijdragen aan de oplossing.. Hier geldt: het geheel is meer dan de som der delen en heeft ook andere eigenschappen.
Systemische consultaties hebben in de loop der jaren hun sporen verdient en zijn in meer dan één opzicht winstgevend.
Werkwijze:
We stemmen eerst telefonisch met elkaar af om de vraagstelling te verhelderen. Dan wordt meestal al duidelijk welke personen bij de bijeenkomst aanwezig zullen zijn. Tijdens de consulatie maken we ons een beeld van de situatie door middel van een tafelopstelling. Hiervoor gebruiken we houten poppetjes, stenen en eventueel andere voorwerpen .
Het beeld:
Het beeld wat op deze manier ontstaat is interactief en betrekt alle deelnemers. De systemische vraagstelling maakt vaak een ander perspectief mogelijk met andere oplossingsmogelijkheden. Vaak komen meerdere systemen of systeemlagen( binnen één organisatie) tegelijkertijd in beeld en wordt hun interactie zichtbaar. Daarnaast worden aannames en overtuigingen die met de vraagstelling samenhangen in het systemische beeld onderzocht.
Werkhypotheses:
Aan de hand van de dynamieken ( bewegingen in de diepere laag van het opgestelde systeem) die zich in het beeld tonen worden werkhypotheses gevormd die later in de praktijk getoetst worden.
Resultaat:
De systemische consultatie heeft vaak als resultaat dat deelnemers meer balans en rust ervaren in het voelen en denken. Er ontstaat een soort van innerlijk weten wat gebaseerd is op zowel de professionele kennis als ook de eigen wijsheid. Op basis daarvan worden de inzichten die zijn voortgekomen uit de systeemopstelling ervaren als kloppend. De stappen welke vervolgens genomen worden om in richting van de probleemoplossing te komen laten zich afleiden uit de ontstaane inzichten en gemaakte werkhypotheses. Ze worden in de regel breed gedragen.
Een voorbeeld:
Wat heeft dit meisje nodig?
Een meisje van 14 woont sinds 2 jaar in een vrijgevestigd gezinshuis. Ze is met 2 jaar uithuisgeplaatst en dit is haar 6e plaatsing. Ze heeft voor de plaatsing in het gezinshuis 6 jaar in een pleeggezin gewoond. Er zijn nu grote zorgen over haar ontwikkeling. Ze is gediagnosticeerd met een ernstige hechtingsstoornis, ontwikkelt nu tics, laat vroegkinderlijk en manipulatief gedrag zien. Haar ontwikkeling stagneert ernstig. Het team uit gedragswetenschapper, voogdes, gezinshuisouders, ambulant begeleider en leerkracht vragen zich af of dit meisje in het gezinshuis wel op haar plek is. Gelet op de ernst van haar symptomen zou een behandelgroep misschien meer op zijn plaats zijn. De opstelling laat zien dat het team met elkaar niet echt een team vormt. Het zijn vertegenwoordigers uit verschillende instellingen en organisaties. Zij hebben elk over dit meisje gesproken met hun eigen teams binnen hun eigen organisaties. De teamsamenstelling hier is toevallig. Wanneer dit tijdens de opstelling wordt gezien, herkent en erkent, ontstaat een nieuwe ordening waarin de professionals volmondig hun vertrouwen in en waardering voor elkaar uitspreken. Nu ontstaat er ruimte voor een ander perspectief, namelijk de optie om met het meisje zelf een opstelling te doen. Die opstelling vindt korte tijd later plaats. Daarin wordt duidelijk dat het meisje "de weg kwijt is". Ze weet niet meer bij wie ze hoort. Uit het beeld blijkt dat zij nauwelijks iets weet over haar familie. De verblijfsplaats van haar moeder is al jaren onbekend en met haar vader is het contact beperkt. We stellen de werkhypothese op dat dit gebrek aan weten "waar ik bij hoor", de oorzaak is van haar symptomen. Met deze werkhypothese gaat het team aan de slag. De ernstige symptomen van dit meisje verdwijnen binnen drie maanden, en een jaar later zijn zowel haar moeder als ook twee zussen, een tante en een neef gevonden. Ze is nu een gewone puber met een eigen familie. Want zonder wortels kun je niet groeien!
Wat hier nodig was, was in eerste instantie dat het "toevallige" team zichzelf ging zien als "hét" team. Namelijk die professionals, die zich met elkaar verbinden, vertrouwen hebben in elkaars competenties, elkaar zien als gelijken met elk een eigen, belangrijke inbreng, waarin niemand elkaar moet ontzien.
Dat gaf uiteindelijk de doorslag om een systemische opstelling met het meisje zelf te doen waardoor een nieuwe werkhypothese kon worden ontwikkeld. Het meisje moest niet in een therapeutische behandelsetting worden geplaatst. Dat had opnieuw een verhuizing met zich meegebracht en maatschappelijk gezien hele hoge kosten, terwijl het nog maar de vraag was, wat het had opgeleverd. Wat uit beeld was geraakt was, dat zij haar biologische wortels kwijt was. Deze werkhypothese is in de praktijk getoetst en bleek te kloppen.
